Tèn tèn ten tèn tén ten là giai điệu quá quen thuộc của bài hát Happy Birthday, ra đời từ tận năm 1893, và bắt đầu được khai thác tiền bản quyền từ năm 1935 (đến nay đã 80 năm). Vừa rồi tòa án ở bang California tuyên rằng “Bản quyền bài Happy Birthday To You” là vô hiệu, và từ nay Warner/Chappell không được thu phí tác quyền nữa.
Bạn có thể thấy bất ngờ, vì một bài hát rất cũ và có thể nói là được dùng nhiều nhất trên Trái Đất này (mỗi ngày đều có hàng chục ngàn người có sinh nhật) vẫn còn bị ràng buộc bởi bản quyền, không những vậy, mà công ty nhạc Warner/Chappell thu được gần 2 triệu Đô la Mỹ khi bài Happy Birthday được dùng trong phim ảnh, tivi, quảng cáo.
Đây là hình chụp một cuốn sách nhạc xuất bản năm 1922 có bài hát “Happy Birthday”
Phán quyết của thẩm phán George King dài 43 trang đánh máy, nói rằng bản quyền bài hát này chỉ có giá trị với bản phối piano mà công ty Clayton F. Summy Co. đăng ký vào năm 1935. Như vậy lời bài hát không được đăng ký bản quyền.
Công ty nhạc Warner/Chappell tiếp quản bản quyền bài hát vào năm 1988 sau khi mua một công ty con sở hữu công ty Clayton F. Summy Co. Vào năm 2013, nhà làm phim Jennifer Nelson khi dùng bài hát này trong một phim tài liệu và bị đòi bản quyền 1,500$ đã tập hợp một nhóm nghệ sĩ, và tiến hành kiện ngược Warner/Chappell với yêu cầu: Không thu phí tác quyền bài hát này, và trả lại số tiền công ty nhạc này đã thu từ năm 2009. Như vậy phán quyết của toàn là thắng lợi một phần của nhóm đi kiện.
Lịch sử bài hát này khá dài dòng, vào năm 1893, hai chị em Mildred và Patty Hill viết bài hát “Good Morning To All”, giai điệu của bài hát này sau đó được cải biến và phát triển thành bài Happy Birthday To You mà bạn biết ngày hôm nay. Thẩm phán George King cho rằng không có bằng chứng nào cho thấy công ty Summy Co. có mua bản quyền của hai chị em này khi họ đăng ký lần đầu vào năm 1935.
Phán quyết của tòa có nghĩa là từ nay bạn được dùng bài này với mục đích thương mại mà không cần phải trả tiền tác quyền nữa, tuy vậy bài hát này chưa phải 100% là không còn bản quyền. Công ty Warner có quyền kháng án này, tuy nhiên vẫn chưa rõ họ có kháng án hay không, mà chỉ cho biết là “đang xem xét phán quyết dài dòng này của tòa và cân nhắc các hướng đi tiếp theo”
(Theo Tinh Tế)
