Đánh giá chi tiết ống kính Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE cho Sony E
Giống như đã thành thông lệ, cứ mỗi hai năm, chúng ta lại được chứng kiến một ống kính ngàm FE góc cực rộng (UWA) rất hấp dẫn đến từ Laowa. Khởi đầu là ống kính Laowa 15mm f/2 Zero-D FE tại Photokina 2016, sang đến Photokina 2018 là Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE.
Xét về ống kính rectilinear rộng nhất thì Voigtländer 10mm f/5.6 E vốn là một ống kính thu hút nhiều sự chú ý. Tuy nhiên giờ đây chúng ta đã có thêm một ống kính nữa, zoom đi từ 10mm đến 18mm do Laowa sản xuất. Liệu Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE có vượt qua được cái bóng của chiếc ống kính đến từ Voigtländer?
Người viết bài là anh Bastiank của trang Phillipreeve sẽ tiến hành đánh giá chi tiết ống kính Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE cho Sony E. Phiên bản ống kính mà anh sử dụng là mẫu pre-production.
Nội dung
Ảnh mẫu
Nhà thiết kế ống kính của Laowa, Mr. Li, chia sẻ gì về ống kính này?
“Phạm vi sử dụng của một ống kính 10mm khá là hạn hẹn, tuy nhiên vẫn có những người muốn tiêu cự này được sản xuất, trong đó có tôi. Do đó, tôi đã quyết định thiết kế một ống kính zoom đi từ 10mm, hữu ích hơn một ống kính prime 10mm. Tôi tận dụng khoảng cách buồng tối của các máy ảnh không gương lật để thiết kế ống kính zoom 10-18mm nhỏ gọn hết mức có thể. Chúng tôi đã nhận được rất nhiều yêu cầu làm hiệu ứng sunstar rõ hơn, vì vậy đấy cũng là một mục tiêu thiết kế khác trên ống kính này. Với filter sau 37mm và khay đựng filter trước 100mm, chúng tôi đồng thời muốn mang đến cho các nhiếp ảnh gia cơ hội sử dụng ống kính này cho phạm vi ứng dụng mở rộng hơn.”
Thông số kỹ thuật
- – Đường kính: 70mm
- – Trường nhìn: 102° – 130° (chéo)
- – Chiều dài: 81mm
- – Trọng lượng: 499g
- – Đường kính filter: 37mm (phía sau)
- – Số lá khẩu: 5 (thẳng)
- – Thấu kính/Nhóm: 14/10
- – Khoảng cách lấy nét nhỏ nhất: 0.15m
- – Tỷ lệ phóng đại lớn nhất: ~1:5.5
- – Ngàm: Sony E
- – Giá khởi điểm: $849
Tổng quan tiêu cự
Phần tổng quan này gồm các bức ảnh thực sự được chụp ở các mức tiêu cự khác nhau.
Chất lượng gia công
Tính đến thời điểm này những ống kính Laowa mà anh Bastiank từng đánh giá qua đều có chất lượng gia công rất tuyệt; Laowa 10-18mm cũng không phải ngoại lệ. Phần lớn các phần ở vỏ ngoài có vẻ được làm từ kim loại, cho cảm giác chắc chắn và cứng cáp. Các dấu vạch được khắc và sơn màu.
Bất ngờ là ống kính này khá là nhỏ, thậm chí chỉ nhỉnh hơn Zeiss Loxia 21mm f/2.8 FE một chút::
Cá nhân Bastiank thấy vòng lấy nét có khả năng kháng khá là hoàn hảo, nhỉnh hơn một chút so với dòng Zeiss Loxia và có lẽ chỉ kém một chút so với dòng Zeiss ZM hoặc Voigtländer. Phạm vi làm việc của vòng lấy nét là vào khoảng 100° từ khoảng cách lấy nét nhỏ nhất (0.15m) đến 1m và chỉ khoảng 5° từ 1m đến vô cực. Với một ống kính rộng và chậm như vậy thì đây không thực sự là vấn đề.
Một tin tốt khác, nhất là với những ai thích quay phim, đó là ống kính lấy nét hệt như một ống kính có thiết kế parfocal chuẩn (thiết kế cho phép zoom sau khi lấy nét mà không làm thay đổi điểm lấy nét), kể cả ở khoảng cách lấy nét nhỏ nhất, do đó bạn có thể điều chỉnh tiêu cự mà không làm điểm lấy nét trên đối tượng.
Điểm vô cực vào trước ký hiệu trên ống kính một chút.
Vòng chỉnh khẩu độ gồm các nấc stop cách đều 1 stop và chỉnh khoảng 35° từ f/4.5 đến f/22.
Ống kính này có một nút gạt nhỏ để declick vòng khẩu. Nút này nằm khá gần vòng khẩu nên rất dễ vô tình gạt trúng.
Khác với các ống kính FE Zeiss Loxia hay Voigtländer, Laowa 10-18mm không trang bị các tiếp điểm điện tử để giao tiếp với máy ảnh, do đó cũng không có dữ liệu Exif truyền qua. Nếu so với các ống prime thì đây có thể gây chút bất tiện đối với một ống kính zoom, bởi điều này khiến việc sử dụng các mẫu chỉnh sửa viền màu và méo ảnh có phần khó khăn hơn.
Vì là ống zoom đa khẩu độ, bạn sẽ luôn không biết mình đang ở khẩu nào. Trên vòng khẩu, bên cạnh thông số 4.5 là con số 5.6 để trong ngoặc vuông, có nghĩa là ở tiêu cự 10mm, khẩu độ lớn nhất của bạn là f/4.5, nhưng ở 18mm thì chỉ là f/5.6. Cá nhân Bastiank thấy điều này cũng không có gì, tuy nhiên nếu bạn sử dụng một bộ tính mở rộng khi gắn filter ND thì bạn chắc chắc sẽ cần cân nhắc.
Sử dụng filter
Filter phía sau
Laowa 10-18mm này trang bị một filter thread phía sau 37mm. Đi kèm là một filter trong suốt là một phần của công thức thấu kính quang học, cho nên bạn không nên bỏ hẳn filter này ra, mà chỉ nên thay thế nó bằng một filter khác nếu muốn. Đặc điểm này chỉ áp dụng với các filter ND. Mặc cho nhược điểm rõ ràng kể cả khi Bastiank thử dùng các filter phân cực (polarizer) mỏng mà vẫn còn bị dày, anh vẫn không thể gắn ống kính này lên máy ảnh được nữa.
Độ dày ưu tiên cho filter phía sau là 1.1mm, hoặc cũng có thể dùng filter đến 1.5mm.
Khay filter 100mm
Kết hợp với hãng H&Y, Laowa còn trang bị một khay đựng filter vuông 100mm. Bastiank phải nói trước là anh cảm thấy khá là bất ngờ bởi hãng quyết định trang bị khay 100mm mà không bị lỗi viền màu (đối với Voigtländer 10mm f/5.6 HWH E, Bastiank cần các filter rộng 150mm).
Laowa đã hợp tác với H&Y sản xuất khay filter nam châm; điều này vừa có mặt lợi, vừa có mặt hại.
Để dùng được các filter có sẵn của mình trên ống kính này, bạn sẽ cần trang bị thêm một khung 150x100mm hoặc 100x100mm. Các khung này có thể mua lẻ với giá vào khoảng 800,000-900,000 VNĐ, do đó nếu bạn đã có sẵn một bộ filter thì đây sẽ là một cú đầu tư hơi tốn kém. Các khung này có thể dán vào bên trong nên sau này bạn sẽ không thể tháo bỏ chúng dễ dàng được.
Trong trường hợp của Bastiank, vì sử dụng ống kính pre-production cộng thêm việc nhà cung cấp giao cho anh khung 150x100mm trong khi cái anh cần là khung 100x100mm, cho nên Bastiank tiếp tục đánh giá với filter polarizer và chiếc filter này đã hoàn thành công việc của nó khá là ổn. Tuy nhiên, Bastiank khuyên là không nên dùng khung chung với filter ND, nếu không sẽ bị rò rỉ ánh sáng.
Nói chung thì Bastiank thích ý tưởng khay nam châm, nhưng kết hợp nó với các khay ‘thông thường’ là không nên bởi filter sẽ không tương thích với đồng thời hai khung gắn như vậy. Do đó, hoặc là dùng khay nam châm cho mọi loại filter cũng như thay thế khay thông thường của các ống kính khác bằng khay nam châm, hoặc là bạn sẽ cần mua các filter muốn dùng trên ống kính này hai lần. Và chẳng tùy chọn nào hay ho cả.
Giờ xét đến bản thân cái khay. Có thể thấy trong ảnh đầu tiên của bài viết này gồm 3 yếu tố:
– khay filter vuông
– vòng trước
– vòng chặn sau
Bastiank chỉ có một phàn nàn duy nhất đối với khay filter: bạn sẽ phải tháo ống kính khỏi máy ảnh rồi mới gắn khay lên được (ảnh minh họa bên trên). Vòng phía trước có một phần khá lỏng, sẽ khá là khó thao tác thì cần xử lý trực tiếp.
Vấn đề tiếp theo: một khi bạn khít chặt vòng chặn phía sau (phải làm thế để các phần khác của khay không bị lộ ở các góc của khung hình tại 10mm), bạn sẽ không thể xoay khay được nữa. Để xoay được khay filter, bạn sẽ cần dùng hai tay: một tay giữ khay filter vuông, tay kia xoay tháo vòng chặn.
Chính vì sự rườm rà này, cá nhân Bastiank không thực sự hài lòng sau một tuần trải nghiệm với ống kính. Nếu bạn là kiểu nhiếp ảnh gia thường thiết lập một lần rồi chụp một thể mà không đả động gì đến ống kính nữa thì điều này sẽ chẳng là gì; nhưng nếu bạn năng động và thường xuyên thay đổi vị trí ống kính thường xuyên thì chắc chắn bạn sẽ thấy rất khó chịu. Thật đáng tiếc, sẽ rất tuyệt nếu dùng được các filter 100mm trên một ống kính góc rộng thế này.
Mờ viền (vignette) và ám màu (color cast)
Đối với các ống kính UWA kích thước nhỏ trước đây, chúng ta thường xuyên bắt gặp hiện tượng mờ viền và không cải thiện được nhiều khi hạ stop. Ống kính Laowa 10-18mm này cũng bị thế. Ống bị mờ viền nặng nhất ở khẩu lớn nhất, khá giống trên Voigtländer 10mm f/5.6, còn trên 18mm Laowa trên thực tế bị mờ viền ít hơn Zeiss Batis 18mm f/2.8.
Bên cạnh đó, cũng giống các ống prime Voigtländer UWA và các ống prime Laowa góc rộng khác (12mm f/2.8 và 15mm f/2), 10-18mm cũng bị ám xanh ở các góc, đặc biệt gây khó chịu khi mở khẩu tối đa.
Tầm nhìn phụ thuộc rất nhiều vào đối tượng, rõ hơn nhiều khi ở trên nền sáng mạnh. Ảnh minh họa chụp thực tế dưới đây là một ví dụ rõ ràng:
Độ sắc nét
Vô cực
Có thể thấy rõ từ các ảnh crop bên trên, đó là ống kính này sẽ không vượt qua bất kỳ kỷ lục phân giải nào, cũng như xét về kích thước nhỏ với dải tiêu cự khó thế kia thì bản thân Barstiank không mong đợi gì mấy. Laowa 10-18mm có gặp hiện tượng cong trường, có thể nhìn thấy trong các ảnh trên khi Bastiank lấy nét vào giữa khung hình, cho ra kết quả chấp nhận được nhưng không phải là xuất sắc nhất.
Hạ stop zoom có thể lấy lại nhiều độ phân giải hơn ở 10mm trên Laowa 10-18mm so với trên Voigtlander 10mm, tuy nhiên Bastiank chắc chắn là ống 12mm f/5.6 E sẽ vượt mặt nó khi ở 12mm, trong khi người anh em Laowa 15mm f/2 làm tốt hơn ở 15mm, và rõ ràng là không vượt qua được Zeiss Batis 18mm f/2.8 ở 18mm.
Nhìn chung thì, chất lượng ở giữa ảnh xét trên những bức chụp đánh giá của Bastiank thuộc mức khá ổn, nhất là với một ống kính zoom. Tất cả các góc đều khá là giống nhau ở các tiêu cự được đánh giá (10mm, 15mm và 18mm).
Lấy nét cận cảnh
10mm @ 0.15m
f/4.5 ; f/5.6 ; f/8
f/11 ; f/11 ở giữa khung hình ; f/11 ở viền
14mm @ 0.15m
f/5 ; f/7 ; f/10
f/14 ; f/14 ở giữa khung hình ; f/14 ở viền
18mm @ 0.15m
f/5.6 ; f/8 ; f/11
f/16; f/16 ở giữa khung hình ; f/16 ở viền
Crop 100% từ chính giữa, chụp trên Sony A7rII
Với khoảng cách lấy nét nhỏ nhất chỉ 0.15 m, bạn có thể dễ dàng tiếp cận đối tượng của mình ở khoảng cách rất gần (gần tới mức ống kính của bạn có thể đổ bóng lên đối tượng). Ở trung tâm, ống kính làm việc tốt ở mọi tiêu cự, kể cả ở khẩu lớn nhất. Khi đặt đối tượng của bạn ở phần viền, độ phân giải sẽ khá là tệ, kể cả hạ stop cũng không giúp ích mấy.
Bố cục đối tượng từ chính giữa đến ở 1/3 khung hình sẽ giúp mang lại các kết quả khả thi hơn ở hầu hết các tiêu cự.
Méo hình
Không như các ống 15mm f/2.0 và 12mm f/2.8, ống kính zoom Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE không thuộc dòng Zero-D(istortion), tức dòng ống kính chống méo hình của Laowa. Như có thể thấy trong ảnh, ống 10-18mm này thể hiện méo hình khá rõ.
10mm ; 10mm (đã chỉnh)
18mm ; 18mm (đã chỉnh)
Trong khoảng tiêu cự 14-15mm, ống không bị méo hình mấy, nhưng tại 10mm xuất hiện méo tâm gợn sóng còn tại 18mm bị méo rìa gợn sóng. Trên thực tế ống kính này không được trang bị các tiếp điểm điện tử, nếu không việc sửa các lỗi mẫu như thế này đã dễ dàng hơn nhiều.
Sunstar
10mm
f/4.5 ; f/5.6 ; f/8
14mm
f/5 ; f/7 ; f/10
18mm
f/5.6 ; f/8 ; f/11
Crop 100% từ chính giữa, chụp trên Sony A7rII
Các ống kính Laowa trước đó có ‘lời nguyền’ làm việc không ổn với hiệu ứng sunstar. Tuy nhiên Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE đã phá vỡ ‘lời nguyền’ này khi nó trở thành ống kính Laowa đầu tiên render sunstar đẹp xuất sắc với thiết kế tiêu chuẩn, bên cạnh năm lá khẩu thẳng cho phép định hình suntar 10 tia rất chuẩn.
Một điểm đáng chý ý nữa là tại 10mm bạn sẽ thấy sunstar ngay từ khẩu lớn nhất là f/4.5, còn tại 18mm là f/5.6; khẩu mở tròn đều, do đó bạn sẽ không tạo được sunstar nếu không hạ stop.
Sửa coma
10mm
f/4.5 ; f/5.6 ; f/8
14mm
f/5 ; f/7 ; f/10
18mm
f/5.6 ; f/8 ; f/11
Crop 100% từ sát góc, chụp trên Sony A7rII
Bởi Laowa 10-18mm là một ống kính khá chậm, nó không được khuyên dùng chụp thiên văn phong cảnh. Dù vậy, bạn vẫn nên xem qua các ảnh chỉnh coma chụp thành phố.
Tuy độ phân giải ở các góc không quá xuất sắc, Bastiank không ngờ ống kính lại làm việc rất ổn ở khu vực này . Chỉ ở các tiêu cự dài hơn, khi hạ stop, thì hiệu ứng sai này mới gần như biến mất hẳn.
Chống lóa
Ống kính này không phải dạng ống kính chống lóa, thể hiện rất tệ so với hầu hết các ống prime hiện đại có tiêu cự tương đương. Khi so với các ống zoom UWA khác, cá nhận Bastiank thấy thực ra cũng kẻ bốn chín người năm mươi, nhưng dù gì cũng khá là nhận xét nếu không so sánh trực tiếp.
Tại 10mm bạn sẽ thường bắt gặp sự kết hợp của các hình ngũ giác và trăng khuyết màu đỏ trong các tình huống nguồn sáng gắt. Nếu đổi thành tiêu cự dài hơn, hiện tượng này sẽ không xuất hiện trong khung hình nữa. Chính vì thế Bastiank đánh giá thể hiện của ống kính đối với hiện tượng này là khá tốt ở các tiêu cự dài hơn.
Tất nhiên là thỉnh thoảng cải tổ là tốt, nhưng không hẳn lúc nào cũng vậy. Đồng thời bạn nên chú ý giữ cho thành phần phía trước ống kính sạch bụi bẩn các thứ, nếu không sẽ rất dễ gặp các lỗi nhân tạo khác.
10mm
14mm ; 14mm (đã cải tổ)
18mm
Quang sai sắc
Lateral (Sai sắc trục ngang)
Quang sai sắc trục ngang nặng nhất ở khẩu lớn nhất, dù vậy vẫn có thể sửa lỗi dễ dàng với một cú nhấp chuột hậu kỳ
Longitudinal (Sai sắc trục dọc)
Bởi Laowa 10-18mm là ống kính rất rộng và chậm nên quang sai sắc trục dọc không đáng lo ngại là bao.
Kết luận
Tốt
- – Là sự kết hợp độc đáo giữa phạm vi tiêu cự và kích thước
- – Khoảng cách lấy nét tối thiểu ấn tượng
- – Hiệu ứng sunstar chuẩn
- – Chất lượng lắp ráp tuyệt vời
- – Kích thước/Trọng lượng lý tưởng
- – Có thread cho filter phía sau là 37mm
Trung bình
- – Độ phân giả và tương phản
- – Mờ viền
- – Chỉnh sai sắc trục ngang
- – Méo hình (khi so sánh với hầu hết các ống zoom UWA)
- – Chống lóa (khi so sánh với hầu hết các ống zoom UWA)
Kém
- – Không có dữ liệu Exif
- – Bị ám xanh ở góc
- – Sửa coma
- – Thread filter sau chỉ hữu dụng với filter ND
- – Méo hình (khi so sánh với hầu hết các ống prime UWA tốt)
- – Chống lóa (khi so sánh với hầu hết các ống prime UWA tốt)
Điểm hấp dẫn người mua Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE là kích thước nhỏ gọn và tiêu cự rộng 10mm. Laowa quyết tâm sản xuất được một ống kính zoom đi từ 10mm và tại 10mm, độ phân giải và mờ viền có vẻ ổn cỡ ống prime Voigtländer 10mm – dù ống kính của Laowa chỉ hơi lớn hơn và nặng hơn (120 g), mà còn có thể zoom lên 18mm.
Laowa cũng quyết định tạo nên sự khác biệt so với Sony cùng các ống zoom UWA mới nhất của hãng này: tâm điểm không chỉ nằm ở độ phân giải mà còn ở khả năng làm việc ở góc rộng nhất có thể với thiết kế nhỏ gọn hơn, hiệu ứng sunstar đẹp và khả năng sử dụng filter.
Nếu bạn đang có hứng thú với một ống kính đi từ 10mm nhưng lại muốn thứ gì đó linh hoạt hơn một ống prime 10mm thì Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE sẽ là một sự lựa chọn đáng cân nhắc.
Ngược lại, nếu bạn nghĩ bạn sẽ thu được phiên bản nhỏ hơn và rộng hơn của ống Sony FE 12-24mm f/4.0 G thì đáng thất vọng đấy, bởi ống Laowa 10-18mm này không tỉ lệ thuận với phạm vi tiêu cự của nó khi xét về độ phân giải và tương phản.
Việc thiếu đi dữ liệu Exif cũng là điểm đáng tiếc lớn bởi các tiếp điểm điện tử rất cần thiết trong một số tình huống chụp (để tránh các lỗi như mờ viền và ám xanh). Bastiank sử dụng ống kính này hầu như cố định ở các khẩu như 10mm, 14mm và 18mm để hậu kỳ dễ dàng hơn.
Đối với cá nhân Bastiank thì chống lóa là nhược điểm lớn nhất. Khi mặt trời lọt vào khung hình, anh bắt gặp hiện tượng bóng ma cũng như các lỗi khác một cách thường xuyên.
Một số hình ảnh khác chụp bằng ống kính zoom Laowa 10-18mm f/4.5-5.6 FE:
(Theo Jannik Peters @ Phillipreeve; Ảnh: Jannik Peters)
