Hiểu được vai trò của các yếu tố cơ bản trong nghệ thuật cho phép các nhiếp ảnh gia tạo ra những bố cục hấp dẫn. Những yếu tố này không chỉ là lựa chọn thẩm mỹ mà còn là công cụ để tạo nên cấu trúc cho nhiếp ảnh của bạn.
Bố cục là nền tảng cấu trúc của tất cả các môn nghệ thuật thị giác. Cách chúng ta sắp xếp các yếu tố này quyết định cách người xem cảm nhận và diễn giải hình ảnh của chúng ta. Điểm, đường, hình dạng, hình thái và không gian là năm trong số những khối xây dựng cơ bản của bức ảnh. Bằng cách dẫn dắt ánh mắt người xem, chúng không chỉ tạo nên cấu trúc thị giác cho hình ảnh mà còn có thể tạo ra sự cân bằng và truyền tải ý nghĩa.
Vì vậy, việc nhận thức được chúng và biết cách áp dụng chúng khi đưa máy ảnh lên mắt là điều cần thiết để tạo ra những bố cục hấp dẫn.
Trọng lượng thị giác
Để đánh giá đầy đủ giá trị của các yếu tố này, điều cần thiết là phải hiểu khái niệm trọng lượng thị giác. Đó là tầm quan trọng hoặc sự thống trị được nhận thức của một yếu tố trong bố cục. Đây là một khái niệm được sử dụng trong các ngành thị giác, mô tả mức độ thu hút sự chú ý của một đối tượng trong một hình ảnh. Trọng lượng càng lớn, đối tượng đó càng dễ nhận thấy trong ảnh.
Bốn yếu tố tăng dần trọng lượng thị giác theo thứ tự sau.
1. Điểm
Một điểm duy nhất là đơn vị cơ bản nhất trong bố cục. Nó đại diện cho một vị trí chính xác trong không gian và có thể được sử dụng làm yếu tố tiêu điểm chính. Một điểm có thể là nghĩa đen, ví dụ, một ngôi sao trên bầu trời. Hoặc nó có thể được ngụ ý, chẳng hạn như đỉnh của một hình tam giác. Một vật thể ở xa trong một cảnh quan có thể được coi là một điểm.
Nhiều điểm có thể dẫn dắt tâm trí chúng ta tạo ra các hình dạng. Hãy nghĩ về các mô hình được hình thành bởi các chòm sao. Hầu hết các ngôi sao đó hoàn toàn tách biệt, cách nhau hàng chục hoặc hàng trăm năm ánh sáng, nhưng chúng ta cảm nhận chúng như đang tạo thành các hình dạng trên bầu trời. Ví dụ, hãy lấy đường thắt lưng của chòm sao Orion hoặc hình vuông của chòm sao Bắc Đẩu. Những điều đó chỉ được gợi ý cho chúng ta bởi vì đường thẳng và hình vuông là những khái niệm quen thuộc, và bộ não của chúng ta được lập trình để tìm kiếm các mô hình ngay cả khi chúng không tồn tại.
Tương tự, các điểm được sắp xếp thành một đường thẳng có thể gợi ý sự tiến triển trong bức ảnh. Do đó, chúng ta có thể sử dụng các điểm rời rạc làm đường dẫn. Ví dụ, chúng có thể là đá, đèn, hoặc một luống hoa.
Trong khi đó, chúng ta có thể nhận thức một nhóm điểm như một thực thể duy nhất. Ví dụ, chúng ta nhận thức một đàn chim trọn vẹn hơn là từng cá thể trong đàn.
Tuy nhiên, một trong những điểm đó có thể nổi bật hơn vì nó mang lại sức hút thị giác lớn hơn, thu hút ánh nhìn của chúng ta. Nó có thể khác biệt về kích thước, màu sắc hoặc hình dạng, do đó trở nên nổi bật giữa đám đông. Ví dụ, hãy xem xét một chiếc lá mùa thu vàng óng giữa một tán lá xanh; nó nổi bật. Steven Spielberg đã tận dụng hiệu ứng này rất tốt trong bộ phim Schindler’s List với hình ảnh cô gái mặc áo khoác đỏ trong một bộ phim đơn sắc.
Các điểm riêng lẻ cũng có thể được sử dụng để thiết lập thứ bậc. Một điểm lớn, sáng hoặc có độ tương phản cao sẽ thu hút sự chú ý, khiến nó trở thành tiêu điểm chính của hình ảnh. Hơn nữa, vị trí của các điểm có thể ngụ ý tầm quan trọng. Một điểm nằm ở trung tâm khung hình sẽ mang lại sức hút thị giác lớn hơn. Tương tự, trong hầu hết các xã hội phương Tây, một điểm ở giữa trên cùng của hình ảnh hoặc góc trên bên trái sẽ có sức hút lớn hơn do cách chúng ta thường đọc.
Những yếu tố ảnh hưởng đến trọng lượng thị giác của các điểm cũng sẽ áp dụng cho các yếu tố sau.
2. Đường
Một đường thẳng nối hai điểm, do đó tạo ra hướng, chuyển động và cấu trúc. Chúng có thể thẳng, cong hoặc đứt đoạn.
Về mặt đồ họa, đường nét mạnh hơn điểm, chủ yếu vì chúng lớn hơn. Chúng cũng có sức mạnh thu hút ánh nhìn theo chúng. Trong nhiếp ảnh và các loại hình nghệ thuật thị giác khác, chúng ta sử dụng các đường dẫn để dẫn dắt ánh mắt người xem về phía chủ thể hoặc xuyên qua khung hình. Hơn nữa, hướng của chúng (ngang, dọc, chéo) ảnh hưởng đến tính động của bố cục.
Tâm trí chúng ta mong đợi thế giới vận hành theo một cách nhất định. Một trong những mong đợi đó là trọng lực sẽ tác động lên các vật thể một cách có thể dự đoán được, khiến chúng chuyển từ trạng thái không ổn định sang trạng thái ổn định.
Nếu chúng ta xem xét trọng lực tác động lên một cây cột, cây cột sẽ ổn định nhất khi nó nằm thẳng trên mặt đất. Tương tự, các đường ngang gợi lên sự ổn định.
Mặt khác, các đường thẳng đứng kém ổn định hơn các đường ngang. Do đó, chúng có thể tạo ra nhiều căng thẳng hơn trong tâm trí chúng ta so với các đường ngang. Tuy nhiên, chúng ta dự đoán trọng lực sẽ kéo xuống dọc theo chiều dài của chúng, miễn là chúng không bị xô đẩy hoặc nghiêng, chúng sẽ vẫn thẳng đứng, do đó chúng có một chút ổn định. Thông thường, các đường thẳng đứng chủ đạo trong ảnh sẽ phù hợp hơn với các khung hình chân dung.
Các đường ngang và dọc bổ sung cho nhau, tạo ra sự cân bằng dễ chịu cho mắt người.
Các đường chéo không ổn định. Hãy tưởng tượng một cây cột nghiêng một góc: chúng ta mong đợi nó sẽ đổ. Do đó, các đường chéo tạo thêm sự căng thẳng động nhất cho ảnh của chúng ta.
Các đường cũng có thể tạo thành một khung cấu trúc bằng cách xác định các cạnh, ranh giới và phân chia các khu vực trong một bố cục.
Hơn nữa, các đặc điểm vật lý của một đường truyền tải những cảm xúc và năng lượng khác nhau: một đường gồ ghề gợi lên một cảm giác khác biệt rõ rệt so với một đường mượt mà, lượn sóng, và một đường dày trông nặng hơn một đường mỏng. Trong khi đó, các đường hội tụ có thể tạo ra ảo giác về chiều sâu và không gian ba chiều. Hãy tưởng tượng các cạnh của một con đường đang dần thu hẹp lại khi chúng hội tụ về phía xa. Cũng giống như các điểm, kích thước và màu sắc của một đường có thể ảnh hưởng đến trọng lượng thị giác của nó.
3. Hình dạng
Đường nét hoặc độ tương phản về màu sắc, kết cấu, hoặc độ sáng tạo nên hình dạng. Chúng là những vùng khép kín, có thể là hình học như hình tròn và hình vuông, hoặc hữu cơ như một đám mây hoặc bóng của một người. Hình khối tách biệt vật thể khỏi nền. Hơn nữa, giống như đường nét, chúng có thể vừa ổn định vừa không ổn định. Hãy tưởng tượng một hình tam giác ngược đứng trên đỉnh của nó, hoặc một hình tròn nằm trên một đường chéo.
Hơn nữa, hình khối cũng có thể gợi ý ý nghĩa. Chỉ cần nhìn vào các hình khối được hiển thị trên quốc kỳ các quốc gia là có thể nhận ra ý nghĩa văn hóa và tôn giáo của chúng. Tuy nhiên, ý nghĩa đó có thể khác nhau tùy thuộc vào người xem.
4. Hình thái
Hình thái đề cập đến các hình dạng ba chiều, chẳng hạn như hình khối lập phương, hình chóp, hình nón, hình trụ và hình cầu.
Trong năm yếu tố được liệt kê ở đây, hình thái mang lại sức nặng thị giác lớn nhất. Chúng là những khối ba chiều chiếm phần lớn thế giới xung quanh chúng ta. Tất nhiên, trong nhiếp ảnh, hình thái được làm phẳng thành hai chiều. Tuy nhiên, tâm trí chúng ta vẫn nhận ra tính ba chiều của chúng, thường là thông qua hiệu ứng ánh sáng tác động lên chúng.
Giống như các yếu tố khác, sức nặng có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào sự thay đổi về kích thước, màu sắc, độ tương phản và độ sáng.
5. Không gian
Trong khi hình khối rất quan trọng để xác định các vùng trong ảnh, không gian đề cập đến các vùng xung quanh, giữa và bên trong chúng. Khi một vùng được chiếm giữ, nó được gọi là không gian dương. Trong khi đó, các vùng trống được gọi là không gian âm.
Trong nhiếp ảnh, chúng ta thường đến gần chủ thể, do đó giảm thiểu không gian âm. Tuy nhiên, đó không phải là cách tiếp cận duy nhất. Các vùng không gian âm lớn có thể làm tăng trọng lượng thị giác của một chủ thể nhỏ, khiến nó trông nổi bật hơn. Đây là một kỹ thuật đôi khi được sử dụng để tạo ấn tượng về sự cô lập.
Bài tập
Đây là tóm tắt về năm yếu tố đầu tiên và tác động của chúng lên hình ảnh của bạn. Mỗi yếu tố đều đáng để khám phá sâu hơn. Hãy thử làm việc với chúng để xem làm thế nào chúng có thể được kết hợp vào ảnh của bạn. Như với tất cả các kỹ thuật bố cục, việc tìm kiếm và chụp ảnh từng yếu tố một, đồng thời khám phá yếu tố nào phù hợp với bạn và yếu tố nào không, sẽ giúp bạn ghi nhớ chúng. Việc sử dụng chúng một cách hiệu quả nhất sẽ trở thành bản năng thứ hai của bạn.
Bài tập này bao gồm việc lấy máy ảnh ra và tập trung vào từng yếu tố một. Bắt đầu với các điểm nhấn và xem bạn có thể áp dụng chúng như thế nào trong bố cục của mình. Sau đó, hãy xem xét các bức ảnh và xác định yếu tố nào hiệu quả, yếu tố nào không và tại sao.
Theo Petapixel
