Tìm hiểu cách đọc độ sáng và biểu đồ RGB của máy ảnh, đồng thời sử dụng chúng để hướng dẫn cài đặt độ phơi sáng.
Trên máy ảnh và trong phần mềm chỉnh sửa hình ảnh, công cụ hữu ích nhất để đánh giá cài đặt phơi sáng của bạn là histogram. Histogram, hay biểu đồ tần suất, là biểu đồ các giá trị tông màu của hình ảnh, từ màu đen ở bên trái đến màu trắng ở bên phải. Chiều cao của biểu đồ tại mỗi điểm biểu thị số pixel tương đối trong ảnh với tông màu hoặc mức độ sáng cụ thể đó. Biểu đồ histogram càng cao thì càng có nhiều pixel thuộc tông màu cụ thể đó.
Trên máy ảnh, bạn có thể chọn xem biểu đồ độ sáng (luminance histogram) – hiển thị phạm vi mức độ sáng tổng thể từ đen đến trắng, hoặc biểu đồ kênh RGB – hiển thị phạm vi tông màu cho từng kênh trong số ba kênh màu.
Trong một histogram kênh màu, biểu đồ càng di chuyển về phía bên phải của histogram thì màu đó sẽ càng bão hòa trong ảnh. Ngược lại, nếu biểu đồ di chuyển về bên trái của histogram thì màu đó trong ảnh càng bị lặng (muted colors). Để đánh giá độ phơi sáng của bức ảnh, màn hình hiển thị độ sáng tổng thể sẽ hữu ích hơn, trừ khi bạn đang chụp một chủ thể rất rực rỡ và đầy màu sắc, khi đó bạn có thể dễ dàng cắt bớt một hoặc nhiều kênh màu ngay cả khi độ phơi sáng tổng thể có vẻ đạt yêu cầu – chúng ta sẽ tìm hiểu cụ thể hơn ngay sau đây.
Nội dung [Ẩn]
Truy cập chế độ xem biểu đồ histogram
Khi bạn đang xem lại một hình ảnh trên máy ảnh EOS của mình, nhấn nút Info liên tục để cuộn qua các tùy chọn xem khác nhau cho đến khi bạn nhìn thấy biểu đồ. Chế độ xem histogram đầu tiên bạn sẽ thấy là biểu đồ độ sáng (luminance histogram); để xem thêm biểu đồ màu RGB, nhấn lại nút Info.
Đọc và sử dụng biểu đồ độ sáng (luminance histogram)
Trên biểu đồ độ sáng, trục ngang biểu thị phạm vi tông màu từ đen ở bên trái đến trắng ở bên phải. Đồ thị ở bất kỳ điểm nào càng cao thì số lượng pixel có tông màu đó càng lớn – hay nói cách khác, diện tích của tông màu đó trong ảnh càng lớn.
Biểu đồ hiển thị số pixel tương đối thay vì giá trị tuyệt đối. Đồ thị càng nghiêng về phía bên phải thì hình ảnh hoặc chủ thể càng sáng. Ngược lại, nếu biểu đồ hướng về bên trái, bạn đang chụp một đối tượng có độ sáng rất thấp hoặc ảnh bị thiếu sáng. Nếu biểu đồ tắt dần trước khi đến đầu bên phải, điều này có nghĩa là không có vùng nào trong ảnh có màu trắng thuần. Nếu nó không chạm tới đầu bên trái, điều này có nghĩa là không có pixel nào có màu đen đặc.
Biểu đồ histogram lý tưởng về mặt lý thuyết sẽ có dạng hình chuông (một đường cong bình thường), với biểu đồ chỉ chạm đến các đầu của thang độ sáng và đỉnh chính nằm ở trung tâm. Tuy nhiên, trong thực tế, nó có thể trông khá khác. Ví dụ: với phong cảnh, bạn có thể có một đỉnh ở bên phải biểu thị các pixel tạo nên phần sáng nhất của bầu trời và một đỉnh ở phía bên trái biểu thị các pixel ở vùng tối sâu nhất. Ở giữa, bạn có thể sẽ thấy một số đỉnh đại diện cho các pixel có tông màu trung tính có khả năng tạo nên cỏ và tán lá trong cảnh.
Việc đạt được đường cong hình chuông lý tưởng không phải là điều quan trọng. Điều quan trọng là kiểm tra các đỉnh cao bị cắt ở phần cuối của biểu đồ histogram, bởi vì việc này cho biết các vùng tối (ở bên trái) hoặc các vùng sáng (ở bên phải) đã bị cắt bớt. Cắt bớt là khi một số chi tiết hoặc sự chuyển màu bị mất và không thể phục hồi được. Ví dụ: trong ảnh phong cảnh, bạn rất dễ mất chi tiết ở những đám mây sáng nhất, điều đó có nghĩa là chúng bị cắt thành một màu trắng đồng nhất mà không có sự chuyển màu. Điều này sẽ được biểu thị bằng một đỉnh giới hạn ở đầu cực bên phải của histogram. Bạn có thể giải quyết vấn đề này bằng cách giảm độ phơi sáng một chút và chụp lại sao cho đỉnh trong histogram di chuyển nhẹ sang trái và ít bị cắt hơn (và lý tưởng nhất là không bị cắt chút nào) ở đầu bên phải.
Nói chung, trong trường hợp ảnh kỹ thuật số, có thể khôi phục được nhiều chi tiết hơn từ vùng tối so với từ vùng sáng bị cháy sáng, do đó, nguyên tắc nhỏ khi chụp bằng máy ảnh kỹ thuật số là phơi sáng để tìm vùng sáng và phục hồi vùng tối. Theo thuật ngữ histogram, điều này thường được biểu thị là “phơi sáng bên phải” – lấy hình ảnh sáng nhất có thể mà không cắt bớt (ít nhất là cắt dư) ở những vùng sáng.
Nếu bạn giảm độ phơi sáng nhiều, tất cả các đỉnh trong biểu đồ sẽ di chuyển xa hơn về phía bên trái của biểu đồ, cho biết ảnh tối hơn nhiều so với ảnh chụp đầu tiên của bạn. Mặc dù các vùng tối có thể được làm sáng sau khi chụp nhưng không thể khôi phục màu sắc và chi tiết từ những vùng đã bị cắt hoàn toàn thành màu đen. Do đó, với những cảnh có độ tương phản rất cao, điều quan trọng là phải quyết định xem bạn muốn chi tiết ở đâu trong ảnh – vùng tối hay vùng sáng.
Sử dụng histogram RGB
Biểu đồ histogram RGB hiển thị độ sáng của ba kênh màu riêng lẻ và chúng đặc biệt hữu ích khi bạn chụp một cảnh có chủ thể chủ yếu là một màu.
Vì histogram độ chói hiển thị các giá trị độ sáng tổng thể trên cả ba kênh nên có thể không thể hiện rõ ràng rằng đối tượng đơn sắc của bạn bị cắt bớt – tức là một số biến thể nhỏ của màu sắc đang bị mất. Bằng cách kiểm tra histogram RGB cũng như histogram độ chói, bạn có thể điều chỉnh cài đặt phơi sáng của máy ảnh để đảm bảo bạn nhận được kết quả tốt nhất có thể.
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là luôn có thể có một giải pháp hoàn hảo: trong trường hợp ví dụ của chúng tôi chụp một bông hoa màu đỏ trên nền vàng, việc phơi sáng thiếu sáng có thể làm giảm hiện tượng cắt bớt ở kênh màu đỏ nhưng cũng sẽ tác động đến kênh màu xanh lá cây. Trong những trường hợp như vậy, câu trả lời tốt nhất có thể là chụp một số bức ảnh, cân bằng độ phơi sáng và tạo ra một hình ảnh tổng hợp trong quá trình hậu kỳ bằng cách kết hợp các phiên bản có độ phơi sáng tốt nhất của các phần khác nhau của hình ảnh (bạn có thể đánh giá bằng sự trợ giúp của biểu đồ RGB). Công cụ Compositing trong phần mềm Digital Photo Professional (DPP) của Canon có thể trợ giúp ở đây, cũng như các công cụ tương tự trong phần mềm chỉnh sửa ảnh khác.
Vùng sáng chớp nháy
Khi cảnh báo vùng sáng Highlight được bật trong menu phát lại của máy ảnh EOS, bạn có thể nhận thấy rằng một số vùng trong ảnh sẽ chớp nháy khi bạn xem lại chúng. Nhấp nháy này cho biết nơi có các pixel bị phơi sáng quá mức – nghĩa là các khu vực đó đã bị cắt bớt thành màu trắng và chi tiết tông màu đã bị mất. Nhìn nhanh vào chế độ xem histogram sẽ xác nhận điều này và nếu cần, bạn có thể điều chỉnh độ phơi sáng cho phù hợp. Màn hình hiển thị này rất hữu ích nếu bạn đã chọn “phơi sáng bên phải” vì nó giúp bạn đánh giá xem việc cắt xén có xảy ra ở bất kỳ khu vực quan trọng nào của hình ảnh hay bị giới hạn ở các khu vực tương đối nhỏ hoặc không quan trọng và do đó là một sự đánh đổi có thể chấp nhận được để có được toàn bộ hình ảnh sáng nhất có thể.
Theo Angela Nicholson @ Canon
